เมื่อ 78% หันมา “รักษ์โลก” แบบไม่ต้องใช้เงิน “กระแสการรักษ์โลกแบบเงียบ ๆ” ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ จึงถือกำเนิดขึ้น

เวลาmที่ค่าครองชีพพุ่งไม่หยุด คำว่า “รักษ์โลก” จึงฟังดูเหมือนเป็นเรื่องไกลตัวและฟุ่มเฟือยขึ้นมาทันที แต่คนในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้กำลังพิสูจน์ให้เห็นว่า การดูแลโลกไม่จำเป็นต้องมาพร้อมค่าใช้จ่ายก้อนใหญ่เสมอไป

ลองนึกภาพตามว่า ค่ากับข้าวขึ้นทุกเดือน ค่าเช่าบ้านปรับขึ้น งานก็รู้สึกไม่มั่นคงเท่าเดิม ทุกคนรอบตัวบอกให้ “ไปทางที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม” คุณเองก็อยากมีส่วนร่วม แต่ในหัวกลับคิดก่อนเลยว่า “แล้วฉันจะเอาชีวิตรอดยังไง”

ผลสำรวจปี 2025 โดย Milieu Insight พบว่า 75% ของคนในภูมิภาครู้สึกว่าค่าครองชีพคือความกังวลอันดับหนึ่ง ในเวลาเดียวกัน แม้จะอยู่ในสถานการณ์แบบนี้ ที่ค่าครองชีพพุ่งสูงขึ้นต่อเนื่อง แต่ 78% ของคนในภูมิภาค ก็หันมาใช้วิถีชีวิตที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมมากขึ้น และบางประเทศ ตัวเลขนี้พุ่งขึ้นไปถึง 87% ด้วยซ้ำ

นี่ไม่ใช่กระแส “รักษ์โลกเอาเท่” ไม่ใช่แค่คำสวย ๆ เพื่อภาพลักษณ์ แต่เป็นการสร้าง Movement แบบเงียบ ๆ จากคนทั้งภูมิภาค ที่กำลังเขียนนิยามใหม่ให้กับคำว่า “รักษ์โลก” ที่ไม่ว่าจะรวยจะจน ต่างก็สร้าง Movement ในการรักษ์โลกได้ไม่แตกต่างกัน

Milieu Insight จะพาทุกท่านไปสำรวจในหัวข้อนี้กันว่า จากผลสำรวจที่เราทำขึ้นนั้น สะท้อนให้เห็นเทรนด์อะไรพฤติกรรมของผู้คนในภูมิภาคอย่างไรบ้างในช่วงปีที่ผ่านมา

ภาพรวมของภูมิภาค กำลังชี้ให้เห็นว่า “ตั้งใจเปลี่ยนมารักษ์โลกมากขึ้น”

ถ้าซูมเข้าไปดูว่าคนในภูมิภาคนี้ทำอะไรจริง ๆ บ้าง ภาพที่ออกมาเป็นกำลังชี้ให้เห็นว่า พฤติกรรมของคนเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ไม่ได้เกิดจากความพร้อมทางการเงิน แต่เกิดจากความตั้งใจและความจำเป็นในชีวิตประจำวัน ในการเปลี่ยนมารักษ์โลกมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็น

• 57% ตั้งใจลดปริมาณขยะ ไม่ได้ถึงขั้นซื้อของ zero-waste ราคาแพง แค่ “ใช้ให้คุ้ม และทิ้งให้น้อยลง”
• 39% ตั้งใจแยกขยะและรีไซเคิลมากขึ้น ใช้ระบบที่มีอยู่แล้ว ในการคัดแยกขยะแบบพื้นฐาน ไม่ได้ลงทุนซื้อถังแยกขยะแบบหรูหราหรือลงทุนมากมายเพื่อการแยกขยะ
• 32% ตั้งใจซ่อมของแทนการซื้อใหม่ หน้าจอมือถือแตก เปลี่ยนจอแทนซื้อเครื่องใหม่ เสื้อขาดก็เย็บ ซ่อมเก้าอี้แทนทิ้ง
• 29% ตั้งใจเลือกใช้ “ให้น้อยลง” ลดการซื้อของที่ไม่จำเป็นลงจริง ๆ ซึ่งเป็นพฤติกรรมรักษ์โลกที่ประหยัดที่สุด

ลองสังเกตดูสิว่าสิ่งที่ “ไม่อยู่ในลิสต์” คืออะไรบ้าง ใช่แล้ว ไม่มีรถ EV ราคาแพง ไม่มี Solar Cells ที่ต้องลงทุนราคาแพงในในการติดตั้ง และสุดท้าย ไม่มีสินค้าออร์แกนิคพรีเมียม ที่รักษ์โลก แต่ราคาแพง จนบางคนอาจจะ “จ่ายไม่ไหว”

เมื่อสิ่งแวดล้อมไม่ใช่แค่เรื่อง “อนาคต” แต่คือการเปลี่ยนแปลงเพื่อความอยู่รอดในวันนี้

อีกหนึ่งแรงขับเคลื่อนสำคัญ ที่ทำให้คนในภูมิภาคเริ่มเดินหน้าต่อการรักษ์โลกมากขึ้น นั่นก็คือ “คือเรื่องภัยธรรมชาติและสภาพภูมิอากาศ” เพราะ 35% ของคนในภูมิภาคมองว่า “ภัยพิบัติและการรับมือสภาพภูมิอากาศ” คือหนึ่งในสามเรื่องที่น่ากังวลมากที่สุดของปี 2025 และในไทย ตัวเลขนี้สูงขึ้นถึง 49% และฟิลิปปินส์ ก็สูงขึ้นเช่นกัน โดยอยู่ที่ 45%

สำหรับคนในภูมิภาคนี้ ภัยพิบัติไม่ได้เป็นแค่ข่าวด่วนบนโทรทัศน์หรือ Social Media เพียงเท่านั้น แต่คือสิ่งที่เกิดขึ้นซ้ำ ๆ ในชีวิตจริง ทั้งพายุ น้ำท่วม ภัยแล้ง ไฟป่า โดยที่หากสังเกตุในช่วงหลายปีที่ผ่านมา ภัยพิบัติต่าง ๆ นั้น มักจะเกิดขึ้น “เป็นประจำ” ในภูมิภาคนี้ ทำให้คนในภูมิภาคต่างเตรียมพร้อมในการรับมือกับภัยพิบัติต่าง ๆ บ่อยครั้งจนกลาย “เป็นเรื่องปกติ” ในชีวิตประจำวัน และเมื่อสิ่งต่าง ๆ กลายเป็นเรื่องปกติไปแล้ว การดูแลสิ่งแวดล้อมจึงไม่ใช่แค่แนวคิดเชิงอุดมคติ แต่คือเรื่องของเอาตัวรอดร่วมกัน ไม่ว่าจะเป็น

• ลดการทิ้งขยะ และการทิ่งขยะเรี่ยราด เพราะเห็นผลกระทบจากการที่ขยะสร้างอันตรายมหาศาลในช่วงที่น้ำท่วม
• ซ่อมของที่เสียหายมากขึ้น แทนที่เลือกจะซื้อใหม่เพียงอย่างเดียว เพราะมีความตระหนักรู้มากขึ้น ว่าทรัพยากบนโลกนี้ใช้แล้วหมดไป ไม่ได้มีใช้อย่างไม่จำกัด
• ลดการบริโภคลง ให้เหลือเท่าที่จำเป็น เพราะเห็นว่าการบริโภคแบบไม่คำนึงถึงผลกระทบส่วนรวมนั้นสร้างปัญหาให้กับสังคมได้มากแค่ไหน

เมื่อ “รวยกว่า” ไม่ได้แปลว่า “รักษ์โลกกว่า”

เมื่อมองภาพรวมของพฤติกรรมรักษ์โลกเป็นรายประเทศ ตัวเลขก็น่าสนใจไม่แพ้กัน เพราะสิ่งเหล่านี้สะท้อนอะไรบางอย่างออกมา ให้คุณลองดูตัวเลขด้านล่าง และลองคิดตามเรา

• เวียดนาม: 86% มีพฤติกรรมรักษ์โลกมากขึ้น
• ไทย: 87% มีพฤติกรรมรักษ์โลกมากขึ้น
• ฟิลิปปินส์: 84% มีพฤติกรรมรักษ์โลกมากขึ้น
• อินโดนีเซีย: 84% มีพฤติกรรมรักษ์โลกมากขึ้น
• มาเลเซีย: 70% มีพฤติกรรมรักษ์โลกมากขึ้น
• สิงคโปร์: 59% มีพฤติกรรมรักษ์โลกมากขึ้น

เมื่อคุณสังเกตุที่ตัวเลขพฤติกรรมรักษ์โลกของคนในภูมิภาคแล้ว จะพบว่าสิงคโปร์ ซึ่งเป็นประเทศที่มีฐานะดีที่สุด (เมื่อเทียบกับประเทศอื่น ๆ ในภูมิภาค) กลับมีอัตราการปรับตัวด้านพฤติกรรมที่รักษ์สิ่งแวดล้อม “ต่ำที่สุด” ในกลุ่มตัวอย่างที่สำรวจ นั่นหมายความว่า “ความใส่ใจด้านสิ่งแวดล้อม” ไม่ได้แปรผันโดยตรงตาม “รายได้ที่มากขึ้น” แต่กลับตรงกันข้าม เพราะประเทศที่มีรายได้ต่ำกว่า มีแนวโน้มในการปรับตัวด้านพฤติกรรมรักษ์โลกที่มากกว่า เพราะเป็นกลุ่มที่ได้รับ “ผลกระทบโดยตรง” จากภัยพิบัติทางธรรมชาติ ทำให้รู้สึกว่า “จำเป็น” ต้องปรับตัว และตระหนักถึงความสำคัญของการดูแลสิ่งแวดล้อม “มากขึ้น” นั่นเอง

หากมองอีกมุม ในด้านการจับจ่ายใช้สอย หรือพฤติกรรมทั่วไป คนในภูมิภาคนั้นมีแนวโน้มที่จะเลือกในสิ่งที่ “จับต้องได้” มากขึ้น ไม่ว่าจะเป็น

• 43% เปลี่ยนไปใช้สินค้าที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม
• 32% ตั้งใจเลือกแบรนด์ที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม
• 39% ปลูกต้นไม้ ไม่ว่าจะเป็นต้นไม้ที่ปลูกเพื่อกินหรือไม้ประดับ เพราะช่วยสร้างพื้นที่สีเขียวได้ และทำให้รู้สึกผ่อนคลาย หรือมีอะไรทำ

ยินดีต้อนรับการกลับมาของ “วัฒนธรรมการซ่อม”

หนึ่งในข้อมูลที่น่าสนใจ คือ 32% ของคนในภูมิภาคเลือก “ซ่อมของแทนการซื้อใหม่” และในฟิลิปปินส์ ตัวเลขนี้สูงขึ้นถึง 46% โดยทั้งหมดนี้สะท้อนให้เห็นว่า “วัฒนธรรมการซ่อม” นั้นได้รับความนิยมมากขึ้น ในขณะที่พฤติกรรมการใช้แล้วทิ้งนั้นเริ่มลดลง เพราะผู้คนเริ่มตระหนักเรื่องสิ่งแวดล้อมมากขึ้น โดยวัฒนธรรมการซ่อมนั้นมีส่วนช่วยในเรื่องต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็น

• ช่วยลดปริมาณขยะที่จะไปจบลงที่หลุมฝังกลบ
• ช่วยเพิ่มความสำคัญของช่างฝีมือที่มีทักษะการซ่อมให้มากขึ้น
• ช่วยลดความต้องการในการผลิตสินค้าใหม่ ที่มาพร้อม Carbon footprint ในขั้นตอนการผลิต
• ช่วยให้คนในภูมิภาค “ประหยัดเงินในกระเป๋าลง”

ทำไมเทรนด์รักษ์โลก จึง “สำคัญ” ทั่วโลก ไม่ใช่แค่ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

ถ้า 78% ของคนในภูมิภาคนี้ ที่ยังต้องสู้กับค่าครองชีพและความไม่มั่นคงทางเศรษฐกิจ สามารถปรับตัวมาใช้ชีวิตแบบรักษ์โลกได้ คำถามคือ “แล้วภูมิภาคอื่น ๆ จะยังอ้างอะไรได้อีก”

ผู้คนในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ กำลังท้าทายกับมายาคติที่เกิดขึ้นทั่วโลกที่ว่า “ต้องมีความมั่นคงทางเศรษฐกิจก่อน ถึงจะมีเวลามาสนใจเรื่องสิ่งแวดล้อม” เพราะว่า “ไม่จำเป็นเสมอไป” โดยผลการสำรวจในครั้งนี้ กำลังบอกถึงสิ่งตรงกันข้ามว่า การดูแลโลกไม่จำเป็นต้องเริ่มจากสินค้าราคาแพง แต่ “การจัดลำดับความสำคัญใหม่” ต่างหากที่เป็นจุดเริ่มต้นสำคัญของพฤติกรรมการรักษ์โลก

ด้วยจำนวนประชากรกว่า 600 ล้านคนในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ กำลังแสดงโมเดลที่ต่อยอดได้ในระดับโลก เพราะหลายครั้ง “นวัตกรรมด้านสิ่งแวดล้อม” อาจไม่ใช่สิ่งที่เราซื้อเพิ่ม แต่อยู่ใน “สิ่งที่เราเลือกไม่ทิ้ง” ต่างหาก เมื่อเดินหน้าสู่ช่วงรอยต่อของปี 2025-2026 กระแสการเปลี่ยนผ่านไปสู่วิถีชีวิตแบบรักษ์โลกของผู้คนในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ยังคงเกิดขึ้นต่อไป ทั้งในวันที่วิกฤตสภาพภูมิอากาศรุนแรงขึ้น และวันที่ค่าครองชีพยังบีบคั้นไม่หยุด

ภูมิภาคนี้กำลังส่งสารให้ทั่วโลกเห็นอย่างชัดเจนว่า การใส่ใจสิ่งแวดล้อมกับการใช้ชีวิตแบบรัดเข็มขัดสามารถเดินไปด้วยกันได้ แถมยังไม่ได้แยกจากกันอย่างเด็ดขาด แต่ยังช่วยส่งเสริมกันอีกด้วย

ท้ายที่สุด การไปในทางที่ “เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม” อาจไม่ใช่เรื่องของการมีรถไฟฟ้าสุดหรู หรือบ้านติดโซลาร์รูฟ แต่คือการใช้ทรัพยากรอย่างเห็นคุณค่า ลดขยะ ซ่อมสิ่งของที่ยังใช้ได้ และยอมรับว่าโลกไม่ได้สนใจคุณจะรักษ์โลกได้เฉพาะคนรวยเท่านั้น แต่ไม่ว่าจะใครก็ตาม ต่างก็ “รักษ์โลก” ได้ไม่ต่างกัน

78% ของคนในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เข้าใจเรื่องนี้แล้ว ส่วนภูมิภาคอื่น ๆ ที่เหลือ อาจถึงเวลาต้องหันมาใส่ใจ “โลก” ให้มากขึ้นเหมือนภูมิภาคนี้บ้างแล้ว

บทความนี้อ้างอิงจากผลสำรวจ SEA Social Issues 2025 ของ Milieu Insight จากกลุ่มตัวอย่าง 3,000 คนในสิงคโปร์ ไทย มาเลเซีย อินโดนีเซีย เวียดนาม และฟิลิปปินส์